Stanisław Tarnowski herbu Leliwa

ur. 7 XI 1837 w Dzikowie – zm. 31 XII 1917 w Krakowie

Prezes Komitetu Kopca Kościuszki (Komitetu Konserwacji Pomnika Kościuszki) w latach 1883 – 1917

Absolwent Gimnazjum św. Anny w Krakowie. W latach 1854-1861 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Wiedniu, a następnie odbył studia filologiczne na UJ. W czasie studiów odbył długą podróż do Francji, Hiszpanii i na Bliski Wschód.

Współpracował z Hotelem Lambert. W czasie powstania styczniowego był zaangażowany w prace wojskowej krakowskiej delegatury Rządu Narodowego. W październiku 1863 r. aresztowany przez Austriaków, był więziony przez 2 lata we Lwowie i Ołomuńcu. W 1866 r. z Józefem Szujskim, Stanisławem Koźmianem i Ludwikiem Wodzickim założył Przegląd Polski. Należał do czołowych galicyjskich konserwatystów. Był współautorem Teki Stańczyka i współwłaścicielem Czasu. W roku 1867 był posłem do Sejmu Galicyjskiego i delegatem do Rady Państwa. Od 1885 r. zasiadał dożywotnio w austriackiej Izbie Panów. Działał w Radzie Szkolnej Krajowej.

W 1869 r. doktoryzował się w Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie dysertacji Król Stanisław Leszczyński jako pisarz polityczny, habilitował się w 1870 r., a od 1871 r. był profesorem historii literatury polskiej. W latach 1886-1887, a następnie w jubileuszowy roku 500-lecia odnowienia Akademii Krakowskiej, był rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jan Matejko, z którym przyjaźnił się od młodości, namalował jego portret do auli w Collegium Novum. Od roku 1861 członek Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. Od zaistnienia Akademii Umiejętności w 1872 r. był jej członkiem. W latach 1883–1890 był jej sekretarzem generalnym, a następnie do 1917 r. prezesem Akademii. Był też radnym Miasta Krakowa.

Pośród tych wszystkich obowiązków politycznych, publicystycznych i naukowych w latach 1883–1917 pełnił honory prezesa Komitetu Kopca Kościuszki, mając u swego boku dwóch wiceprezesów – prezydenta miasta Juliusza Leo i młodego doktora praw Franciszka Borgiasza Paszkowskiego. Z tego też tytułu był członkiem Komitetu Honorowego obchodów 100-lecia śmierci Kościuszki.

Portret Stanisława Tarnowskiego, fot. Stanisław Bizański, przed 1890, Biblioteka Narodowa w Warszawie.